معرفی استان يزد

یزد سرزمین آب‌انبارها، بادگیرها و کوچه‌های آشتی‌کنان است. خاکی کویری که تاریخی چندهزارساله را در خود دارد. شهر یزد یکی از زیباترین شهرهای ایران است که مرکز استان یزد می باشد ، این شهر در بین رشته کوه های شیرکوه و خرانق و در دشتی به نام یزد اردکان واقع گشته است.

شهر یزد یکی از تاریخی ترین شهر های ایران میباشد که اولین صندوق امانات جهان که حدود ۱۷۰۰ سال پیش در این شهر ساخته شده است، یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری این شهر بافت قدیمی آن است که امروزه می‌ توانید آن را در این شهر مشاهده کنید .

معرفی شهرستان یزد

شهرستان يزد دومين «شهرخشت خام » و «تاريخي» جهان است.وسعت اين شهرستان كه مركز استان است ۲۴۹۱ كيلومتر مربع وشامل ۲ بخش «مركزي» و«زارچ» با شهرهاي يزد، حميديا، شاهديه، زارچ و دهستان هاي فجر ،فهرج، اله آباد ومحمّد آباد است.

جمعيت شهرستان يزد ۵۲۳۱۹۲ نفر بوده كه از اين تعداد، ۴۸۱۴۷۹ نفر آن جمعيت شهري و۴۱۷۱۳ نفر جمعيت روستايي است قدمت يزد به ۸ تا ۱۲ هزار سال مي رسد. نام هاي قديم يزد، ايساتيس و كثه بوده و به «شهر بادگيرها»، «شهر دوچرخه ها» و «دارالعباده» معروف است.

تاریخچه استان یزد

یزد کلمه‌ایست باستانی که به «یُشت»، «یسن» یا «یزت» برمی‌گردد و به معانی نیایش، ایزد و پرستش نزدیک است. استان یزد با قدمتی سه‌هزارساله مملو است از آثاری که در گوشه‌و‌کنار آن پراکنده‌است سنگ‌نوشته‌های کوه ارنان، سفال‌های نقش‌دار نارین‌قلعه‌ی میبد و و آثار معماری یافته‌شده در آن دلیلی بر این مدعی هستند .

جغرافیای استان یزد

یزد استانی در مرکز ایران است که از شمال با خراسان رضوی، شمال غربی با سمنان، از غرب با اصفهان، از شرق با خراسان جنوبی، از جنوب و جنوب غربی با فارس و از شرق و جنوب شرقی با کرمان همسایه می باشد.

شهرهای استان یزد که بیشتر آنها دارای قدمتی بسیار می باشند و آثار باستانی با اهمیتی را در دل خود جای داده‌اند که شامل یزد، میبد، اردکان، مهریز، تفت، ابرکوه، اشکذر و بافق برخی از این شهرهای کویری هستند.

آب و هوای استان یزد

این استان که روی کمربند خشک جهانی قرار گرفته است، تابستان‌هایی خشک، گرم و طولانی و زمستان‌هایی سرد و تقریبا مرطوب دارد. از ابتدای اسفند تا اوایل اردیبهشت که هوا معتدل است، زمان مناسبی برای سفر به شهرهای این استان به حساب می‌آید.

خشکی این استان باعث شده که کشاورزی تنها در برخی از مناطق آن رواج داشته باشد . بخشی از محصولات این استان را انار، پسته، غلات، پنبه، چغندر قند، کنجد و خرمای بافق تشکیل می‌دهند.

صنايع دستي و سوغات استان يزد

پيشينه يزد كه به دوران يزدگرد ساساني مي رسد، آكنده از تلاش پي گير مردماني پارسا وسخت كوش است كه به رغم طبيعت گرم وخشك اين ديار، كمر همّت بسته اند تا به بركت پشتكار، خلاقيّت وذوق هنري خدادادي، نام شهر وديار خود را بلند آوازه گردانند.

صنایع دستی به بخشی از هنر و صنعت گفته می شود که با بهره برداری از مواد اولیه بومی و انجام کار اساسی به کمک دست و ابزارهای سنتی دستی انجام می پذیرد.  منحصر به ساخت محصولاتی می شود که بیانگر ذوق هنری و خلاقیت فکری سازندگان آن می باشد.

از مهمترین سوغات و صنايع دستي بومي استان ازاين قبيل است:قالی، قالیچه، گلیم، مخمل، زری، چادر شب، دستمال، مرس ریزه جیم، قناویز، اجرامی، شمد، ترمه، پرده، زیلو، روفرشی، کرباس، بقچه، لنگ، کیسه حمام، خورجین، پتو، سفال، سرامیک، حصیر، کاشی و گیوه.

در میان صنایع دستی قالی بافی، ترمه بافی، زیلو بافی، ساخت سفال، سرامیک و کاشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شیرینی پزی در یزد سابقه طولانی دارد. در یزد شیرینی های سنتی مانند باقلوا، قطاب، لوز نارگیل، پشمک، نان برنجی و حاجی بادام و… تهیه می شود.

اگر اهل شیرینی و نان‌های خوشمزه هستید در سفر به یزد می‌توانید دلی از عزا درآورده و حسابی از خجالت شکم‌تان درآیید. البته یادتان نرود که مراقب قند خون خود باشید. لوز، باقلوا، قطاب، حاجی‌بادام، کیک یزدی، منقا، پشمک، نقل و نبات، سوهان آردی، حلوا ارده، پشمک، نان برنجی، نان مشتوک و نان سوروک از معروف‌ترین خوشمزه‌های این  استان هستند. این شیرینی‌های لذیذ در دیگر شهرهای ایران نیز پخت می‌شوند، اما به شما این اطمینان را می‌دهیم که عطر و طعم آنها به هیچ عنوان با دستپخت مردم خلاق یزد قابل قیاس نیست.

آداب و رسوم استان یزد

استان یزد هم مانند دیگر استان‌های کشور، آیین‌ها و آداب و رسوم بسیاری دارد جذاب‌ترین‌شان به زمان عاشورا مربوط می‌شوند. گردشگران زیادی در این روزها راهی استان یزد می‌شوند تا شاهد مراسم عزاداری باشند. تعزیه‌خوانی هنوز هم در برخی شهرهای استان و به‌ویژه میبد برگزار میگردد.

میبدی‌ها همچنین مراسمی به اسم شاه حسن، شاه حسین دارند که دو روز پیش از محرم آغاز می‌شود. فاصله‌ی مهدیه‌ی میبد تا یکی از امامزاده‌ها آب و جارو می‌شود و مردم دایره‌وار کمرهای یکدیگر را می‌گیرند و شاه حسن و شاه حسین می‌گویند.

زبان مردم یزد

مردم یزد به زبان فارسی رایج با گویش یزدی سخن می‌گویند و بسیاری از واژه‌ها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کرده‌اند. در استان یزد برخی ویژگی‌های گویشی میان شهرستانهای مختلف کمی محسوس می باشد.

معتقدان به آیین زرتشتی در میان خود هنوز به زبان نیاکانشان سخن می‌گویند و به ویژه مراسم مذهبی خود را با این زبان انجام می دهند . گویش یزدی بخشی از فارسی دری (فارسی خالص و اولیهٔ ایرانیان) است.

غذاهای محلی😋

هر شهری با توجه به شرایط آب‌وهوایی و اقلیم و ذائقه مردمان خود غذاهای محلی متعددی دارد. در سفره خانواده‌های شهر یزد هم غذاهای سنتی مختلف با رنگ و بوی خاص دیده می‌شود که اصالت و خوشمزگی را معنا می‌کنند. آش انار، آش آبغوره، آش شولی، آش کدو، آش ماش، قیمه نخود، قلیه کدو، تاس کباب، کوفته لپه، کله گیپا، آبگوشت گوجه، خورشت به آلو و قلیه سیب‌زمینی از غذاهای ساده و معروف آن هستند که سلیقه بی‌نظیر مردم یزد در آشپزی را نشان می‌دهند. در ادامه با مواد اولیه و طرز تهیه برخی از غذاهای محلی یزد بیشتر آشنا می‌شوید.

آش شولی

یکی از آش‌های محلی و مقوی یزد است که در دستور پخت آن از اُماج استفاده می‌کنند. مواد اولیه آش شولی عبارتنداز: اُماج، عدس، چغندر، لپه، پیاز، روغن، زردچوبه و سبزی آش. در هنگام سرو این غذای محلی می‌توانید در صورت تمایل از رب انار یا سرکه استفاده کنید.

آش کدو

این آش در بین مردم تمام شهرستان ‌های یزد معروف است. آش کدو را می‌توانید به عنوان غذای اصلی یا پیش‌غذا نوش جان کنید. در روش پخت این غذای پرخاصیت از برنج، کدو حلوایی، ماش، لوبیا قرمز و پیاز استفاده می‌شود.

قیمه نخود

یکی از پرطرفدارترین غذاهای محلی ، خورش قیمه نخود است که شباهت زیادی به قیمه لپه دارد. تنها تفاوتش در استفاده از نخود به جای لپه است. در روش طبخ این غذا برای رفع باد نخود از چند ساعت قبل آن در آب خیس ‌می‌کنند. اضافه کردن زعفران و هل سبز به خورشت قیمه نخود طعم بی‌نظیری می‌دهد.

اقامت در یزد🏕️

همانطور که در معرفی شهر  بیان کردیم، بخشی از شهرت این شهر کویری به بناهای خشتی و قدیمی آن برمی‌گردد. به همین خاطر وقتی صحبت از اقامت  می‌شود، همه مسافران در ذهن خود به خانه‌های زیبا و سنتی فکر می‌کنند. خوشبختانه در شهر پر رفت‌وآمد  هتل‌های سنتی و غیرسنتی زیادی وجود دارد. خانه‌های سنتی و سوئیت هم جزء مراکز اقامتی پرطرفدار هستند. در صورتی که به دنبال اجاره ارزان و  استقلال بیشتر در سفر هستید، پیشنهاد می‌کنیم از طریق جازما برای رزرو سوئیت در یزد اقدام کنید.

اماکن گردشگری😍

باغ دولت آباد
مسجد جامع یزد
آتشکده بهرام
بافت تاریخی یزد
موزه قیصر آیینه یزد
مجموعه گنجعلی خان یزد
میدان ساعت یزد
اب انبار رستم گیو
حمام خان یزد
موزه مارکار
خانه لاری ها
دخمه زرتشتیان

موزه آب

و…

نویسنده:امیرمحمد غفاری