شهر اراک مرکز استان مرکزی است و بزرگ‌ترین شهر این استان به شمار می‌رود. مساحت اراک حدود ۱۰۰ کیلومترمربع است. جمعیت این شهر حدوداً به ۵۲۰۰۰۰ نفر می‌رسد. شهر اراک از شمال با تفرش و از غرب با همدان و ملایر همسایه است همچنین از شرق به محلات و از جنوب به خمین و سربند منتهی می‌شود. اراک از شمال شرق نیز به پایتخت ایران یعنی استان تهران وصل می‌شود. اگر نگاهی به نقشه ایران بیندازید، متوجه می‌شوید که شهر اراک در مرکز و کمی متمایل به غرب کشور قرار دارد.
نام و تاریخچه
اراک از نظر لغوی به معنای مختلف مانند تخت شاهی، پایتخت، باغستان و یا نخلستان است. تا قبل از سال ۱۳۱۷ شمسی نام شهر اراک، سلطان‌آباد و عراق بود و بخشی از آن جزعی از ایالت عراق عجم به‌حساب می‌آمد. در آن زمان سپهدار عراق، یوسف خان گرجی نیز بانی شهر بود. طبق روایت‌ها قبل از ساخت شهر اراک در آن مکان هشت یا ده قلعه قرار داشت که مردمان آن همیشه با یکدیگر در حال جنگ بودند. به همین دلیل فتحعلی‌شاه قاجار دستور داد تا این قلعه‌ها ویران شود و شهر جدیدی در آن مکان بنا شد که امروز آن را اراک می‌نامیم. در نتیجه قدمت شهر اراک به دوران قاجار برمی‌گردد. این شهر با الگویی از شهرهای گرجستان و قفقاز بنا شد؛ زیرا یوسف خان گرجی قبل از ساخت این شهر، شهرهای گرجستان و قفقاز را دیده بود، به همین دلیل سعی کرد این شهر را همانند آن‌ها منظم بنا کند، به‌طوری‌که کوچه‌ها فاصله یکسانی با یکدیگر داشته و بازار در مرکز شهر در دسترس عموم باشد. این شهر حالا به دلیل داشتن کارخانه‌ها و صنایع مختلف، قلب صنعتی کشور به‌حساب می‌آید.
پایتخت صنعتی
شهر اراک به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته می‌شود؛ زیرا این شهر دارای بزرگ‌ترین کارخانه‌ها و صنایع مختلف است. از مهم‌ترین صنایع شهر اراک می‌توان به ماشین‌سازی، آلومینیوم‌سازی، آذرآب، هپکو، کمباین‌سازی و واگن پارس اشاره نمود، همچنین شهر اراک بزرگ‌ترین تولیدکننده بنزین در کشور است. همچنین مدرن‌ترین و به‌روزترین پالایشگاه نفت کشور در این شهر قراردارد. تولیدات این صنایع به کشورهای خارجی هم صادر می‌شود. باتوجه‌به این تفاصیل این شهر عنوان پایتخت صنعتی ایران را اذعان خودکرده است.
آب و هوا
از لحاظ آب‌وهوایی شهر اراک دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشک است. به‌طورکلی این شهر جزو شهرهای نیمه‌خشک و سرد است، پس هنگام سفر به شهر اراک در فصل زمستان، لباس‌های گرم خود را فراموش نکنید. همان‌طور که گفتیم صنایع بسیار زیادی در این شهر قرار دارد و متأسفانه باعث شده آب‌وهوای این شهر آلوده شود. از جمله علل مؤثر بر آب‌وهوای اراک کوه‌های اطراف شهر، تالاب میقان و دشت فراهان است. شهر در میان پایکوه‌های داخلی رشته‌کوه زاگرس قرار دارد و از جمله شهرهای امن از نظر لرزه‌خیزی است؛ زیرا احتمال وقوع زلزله بالای ۵ ریشتر در آن بسیار ضعیف است.
سوغات اراک
از جمله سوغات شهر اراک می‌توان به خرید شیره انگور سیاه و یا انگور سفید که حاصل دسترنج روستائیان هزاوه است اشاره کرد که یکی از سوغاتی‌های خوشمزه این شهر است. فتیر و کسمه هم سوغاتی‌های اراک هستند که هرکسی دوست دارد حداقل یک‌بار آن‌ها را امتحان کند. صنایع‌دستی اراک مانند گیوه سنجان، تفرشی دوزی، مسگری، سفال ساوه و فرش دستباف اراک است که برای خرید سوغاتی می‌تواند گزینه خوبی باشد.
غذای محلی شهر اراک
طعم و مزه غذاهای سنتی استان مرکزی، از جمله اراک، بسیار خاص و زبان‌زد است. اراکی‌ها از انواع مواد مغذی در پخت‌وپز غذاهای خود استفاده می‌کنند، پس اگر به اراک سفر کردید به‌جای غذاهای تکراری خوردن غذاهای محلی شهر اراک خارج از لطف نیست. از معروف‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای اراک می‌توان حلیم اراکی، آش اشکنهٔ اراک (او گرمه)، آش شیر، آش انار، کله‌جوش، آبگوشت دودار و گوشتابه اراک را نام برد.
مردمان اراک
جمعیت این شهر حدوداً به ۵۲۰۰۰۰ نفر می‌رسد. مردم این شهر عمدتاً مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند، اما اقلیتی از مسیحی و بهائی نیز در این شهر سکنا دارند. اکثر مردم با زبان فارسی که گویش اراکی هم آمیخته با آن است تکلم می‌کنند.
اماکن گردشگری اراک
حمام تاریخی چهارفصل
مدرسه و مسجد سپهداری
کلیسا مسروپ مقدس
بازار تاریخی اراک
ارگ حکومتی یا برج شیشه‌ای
خانه حسن‌پور، موزه صنایع‌دستی اراک
روستای هزاوه
روستای تاریخی انجدان
تالاب میقان اراک یا نمکزار فراهان
غار سفیدخانی (عین هو)
منطقه حفاظت شده هفتاد قله
قنات ابراهیم‌آباد
موزه مفاخر اراک
قلعه حاج وکیل (عمارت کلاه‌فرنگی)
منطقه نمونه گردشگری دره گردو
پیست اسکی پاکل شازند
چشمه چپقلی
و…
نویسنده: امیرمحمد غفاری
نظر (0)