استان کرمان با مساحت ۱۸۵۶۷۵ کیلومتر مربع در جبهه جنوب شرقی کشور قرار دارد. جمعیت این استان بر اساس سرشماری سال ۱۳۷۵ بالغ بر ۲ میلیون نفر گزارش شده است. این استان از شمال به استان خراسان جنوبی و یزد، از شرق به سیستان و بلوچستان، از جنوب به استان هرمزگان و از غرب به استان فارس و یزد محدود می شود.

آب وهوا

آب و هوای استان متغیر بوده و در نواحی کوهستانی و مرتفع دارای آب و هوایی سرد و در نواحی پست دارای آب و هوایی گرم و مرطوب می باشد. میزان بارندگی سالانه آن در سال ۱۳۸۱ معادل ۸۴ میلیمتر و روزهای یخبندان آن ۷۴ روز در مرکز استان گزارش شده است. تنها رودخانه دائمی این استان، هلیل رود می باشد که مهم ترین رود استان به شمار می آید و حوضه وسیعی از دشت حاصلخیز جیرفت را آبیاری می کند و یکی از پر برکت ترین رودهای ایران محسوب می شود. طول این رودخانه ۳۷۸ کیلومتر و از کوهستان هزار سرچشمه گرفته و در نهایت به هامون جازموریان می ریزد.

قدمت

منطقه کرمان از منقاط عمده باستانی کشور است که سابقه اسکان و زندگی در آن به هزاران سال قبل و همزمان با مهاجرت نخستین اقوام آریایی به ایران باز می گردد. در متون تاریخی یونان که از آریایی ها و سلاطین هخامنشی آنان سخن به میان آورده، از کرامان و سکران و سیستان به عنوان ساپراپ ها و ایالات شرقی ایران نام برده شده است. در دوره هخامنشیان جاده شاهی و راه ابریشم از استخر و شهر پارسه (پرسپولیس) به یزد و کرمان و سیستان ادامه داشت و تا هندوستان کشیده می شد. می توان با اطمینان و بر مبنای گزارشات تاریخی گفت که سابقه سکونت و شهرنشینی در منطقه کرمان به چندین هزار سال قبل بر می گردد و این منطقه در کناره کویر مرکزی فلات ایران، همواره پایگاه امن و استراحتگاه مناسبی برای مسافران به سوی شرق بوده است.

تقسیمات کشوری

در دوره معاصر در نخستین تقسیمات کشوری که برای ایران، در دوران قاجاریه و آغاز مشروطیت انجام شد. کرمان و فارس به همراه هرمزگان یک ایالت شناخته می شند. بر اساس تقسیمات کشوری استان کرمان شامل شهرستان زیر می باشد: بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رفسنجان، راور، زرند، سیرجان، شهربابک، کرمان و کهنوج.

فصول مختلف در کرمان

به علت وجود خط آهن، مسافرت به این استان برای کسانی که اتومبیل شخصی ندارند، کار چندان مشکلی نیست. فصل مناسب برای مسافرت به این منطقه اوایل بهار است که هوای خوبی دارد. در سایر فصول، به علت کویری بودن منطقه؛ شدت گرما و سرما به حدی است که ممکن است کمی لذت مسافرت را تحت تاثیر قرار دهد. به خصوص در اوایل صبح که سرمای هوا حتی در فصول گرم هم ممکن است آزاردهنده باشد و یا گرمای هوا در اواسط روز که کلافه کننده می شود.

ارگ بم

به تبع قدمت استان آثار باستانی و مناطق گردشگری در این استان بسیار گسترده و حائز اهمیت است. وجود بزرگترین سازه خشتی جهان (ارگ بم) در این استان (که متاسفانه پس از زمین لرزه سال ۸۲ به طور کلی ویران گردیده) و همچنین کشفیات جدید در منطقه باستانی جیرفت که در میان باستانشناسان جهان بسیار بحث برانگیز گشته است این استان را از لحاظ تاریخی حائز ارزش و اهمیت بسیار کرده است.

تجارت و محصولات

کرمان از لحاظ تجاری و صنعتی نیز به خاطر وجود منطقه ویژه اقتصادی سیرجان و ارگ جدید؛ همچنین به علت تولید بیشتر پسته صادراتی ایران در این استان با اهمیت است. پسته رفسنجان را در این راستا می توان یکی از مهمترین محصولات صادراتی استان و البته کشور دانست که به علت کیفیت و میزان تولید پسته در کشور بی نظیر و در سطح جهان شناخته شده است.

کرمان و تاریخ ادبیات

این استان در تاریخ و ادبیات ایران نیز اهمیت بسیار دارد؛ آنچنان که آنوبانینی می تواند به اجمال ذکر کند شاعران و عرفای بزرگی چون خواجوی کرمانی؛ که حافظ سخن خود را به شیوه او می داند؛ شاه نعمت الله ولی از بزرگترین عرفای قرن هشتم و اوحدالدین کرمانی، استاد و مرشد اوحدی مراغه ای و… کرمان را در ادب و عرفان ایران نیز دارای جایگاهی بس رفیع می نماید.
بنابر بررسی های آنوبانینی، نام کرمان در ادبیات ایران با صبر ایوب رابطه ای دارد و گویا ایوب پیامبر در این منطقه به ارشاد می پرداخته و حوادث و سختی هایی که در مورد او ذکر می کنند در کرمان برایش رخ داده است.

غذاهای محلی کرمان

استان کرمان نیز یکی از مناطق کویری کشور است که با طبخ آبگوشت‌های لذیذ و متنوعی چون آبگوشت لیمو، آبگوشت یخنی، آبگوشت متنجبه، آبگوشت امام حسینی، آبگوشت ترشاله، آبگوشت تنگاب، آبگوشت سبزی، آبگوشت غوره، آبگوشت قاتقو و آبگوشت قیمه، نسخه‌های بینظیری از این غذای ایرانی را به شما ارائه می‌دهد.

سوغات استان کرمان

پسته مهم‌ترین سوغاتی کرمان است و از محصولات صادراتی این استان محسوب می‌شود. ۷۰ درصد از پسته تولیدی در کشور، به کرمان تعلق دارد. پسته به آب‌وهوایی خشک برای رشد نیاز دارد. شهرستان رفسنجان با داشتن بستری مناسب برای رشد این محصول ارزشمند، بزرگ‌ترین منطقه پسته‌کاری جهان محسوب می‌شود.

اماکن گردشگری کرمان

باغ شاهزاده ماهان
حمام گنجعلی خان (موزه مردم شناسی کرمان)
بازار کرمان
آتشکده زرتشتیان کرمان (موزه مردم شناسی زرتشتیان)
مجموعه گنجعلی خان کرمان
مجموعه ابراهیم ‌خان کرمان
آرامگاه مشتاقیه (گنبد مشتاقیه)
حمام وکیل کرمان
مدرسه و کاروانسرای گنجعلی ‌خان
بازار سردار کرمان
یخدان مویدی کرمان
خانه هرندی (باغ موزه هرندی)
تخت درگاه قلی بیگ
مسجد ملک کرمان
گنبد جبلیه
مسجد جامع کرمان (مسجد جامع مظفری)
باغ فتح آباد کرمان (باغ بیگلربیگی)
مسجد گنجعلی خان
ضرابخانه گنجعلی خان
بازار اختیاری کرمان

نویسنده:امیرمحمد غفاری