معرفی

شاهچراغ شیراز، نام حرم و آرامگاه باشکوهی‌ست که مرقد مطهر احمد بن موسی (شاهچراغ) و محمد بن موسی (سید میر محمد) را در خود جای داده است. این دو بزرگوار، فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برادران امام رضا (ع) بودند که در سفر به خراسان برای پیوستن به برادر خود، توسط افراد مَأموُن (هفتمین خلیفه عباسی)، در شیراز به شهادت رسیدند. این‌که چرا به این حرم، شاهچراغ می‌گویند و چطور مقبره این دو امامزاده کشف شد، داستان بسیار جالبی دارد.

دلیل نامگذاری احمدبن موسی،به شاهچراغ

تا زمان امیر عضدالدوله دیلمی کسی از مدفن حضرت احمد ابن موسی (ع) اطلاعی نداشت و آنچه روی قبر را پوشانده بود تل گلی بیش به نظر نمی رسید که در اطراف آن، خانه های متعدد ساخته و مسکن اهالی بود.

از جمله پیرزنی در پایین آن تل، خانه ای گلی داشت و در هر شب جمعه، ثلث آخر شب می دید چراغی در نهایت روشنایی در بالای تل خاک می درخشد و تا طلوع صبح روشن است، چند شب جمعه مراقب می بود، روشنایی چراغ به همین کیفیت ادامه داشت با خود اندیشید شاید در این مکان،مقبره یکی از امامزادگان یا اولیاء الله باشد،بهتر آن است که امیر عضدالدوله را بر این امر آگاه نمایم،هنگام روز پیرزن به همین قصد به سرای امیر عضدالدوله دیلمی رفت و کیفیت آنچه را دیده بود به عرض رسانید.امیر و حاضرین از بیانش در تعجب شدند.

درباریان که این موضوع را باور نکرده بودند، هر کدام به سلیقه خود چیزی بیان کردند.اما امیر که مردی روشن ضمیر بود و باطنی پاک و خالی از غرض داشت فرمود:اولین شب جمعه شخصا به خانه پیرزن می روم تا از موضوع آگاه شوم.چون شب جمعه فرا رسید شاه به خانه پیرزن آمده و دور از خدم و حشم آنجا خوابید و پیرزن را فرمود هر وقت چراغ روشن گردید مرا بیدار کن .چون ثلث آخر شب شد پیرزن بر حسب معمول روشنایی پرنوری قوی تر از دیگر شب های جمعه مشاهده کرد و از شدت شعفی که به وی دست داده بود بر بالین امیر عضدالدوله آمده و بی اختیار سه مرتبه فریاد زد: « شاه! چراغ».

امیر بیدار شد و ناگهانی از خواب پریده و چشمش را متوجه سمتی نمود که پیرزن چراغ را به او نشان می داد و چون علنا و آشکارا چشمش نور چراغ را دید در شگفتی عجیب بماند و چون رو به سمت چراغ بر بالای تل برآمد اثری از چراغ ندید و چون به پایین آمد باز نور چراغ با روشنایی زیاد خود نمایی می کرد،خلاصه اینکه امیر شخصی را جهت کاوش در آن منطقه مامور می کند و….. مقبره فرزند ارشد موسی بن جعفر(ع) حضرت شاهچراغ پیدا می گردد و به دستور امیر بر بالای آن جایگاهی ساخته می شود که تا امروز زیارتگاه عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت می باشد.

زندگینامه شاهچراغ

تا کنون منابع دقیقی از تاریخ تولد شاه چراغ عنوان نشده است ولی دانشمندان و مورخان در حال انجام تحقیقات برای دست یافتن به تاریخ دقیق تولد شاه چراغ بودند که در نتیجه این تحقیقات مشخص شد که تاریخ به صورت کاملا معین معلوم نیست. بنابراین یک روز را به مناسبت بزرگداشت شاه چراغ به او اختصاص دادند.

چنانچه گفته شد شاه چراغ با نام میر احمد فرزند امام موسی کاظم (ع) هستند و مادر ایشان همسر امام موسی کاظم از جمله پرهیزگارترین زنان در نگاه امام محسوب می شدند چنانچه امام اسرار خود را نزد ایشان نگه می داشتند. مادر شاه چراغ به ام احمد مشهور هست.

تاریخچه شاهچراغ

شاهچراغ اکنون بنایی بسیار دیدنی و ارزشمند در شهر شیراز می باشد که آن را در سده 6 هجری قمری در زمان اتابکان فارس احداث نمودند.بازسازی و مرمت این بنا در سال 745 هجری قمری توسط مادر شاه شیخ ابو اسحاق اینجو پادشاه فارس ملکه تاشی خاتون به انجام رسید.

بازسازی این بنا تقریبا 5 سال به طول انجامید و پس از آن آرامگاهی گنبدی شکل بر روی بقعه قبلی ساخته شد. ملکه تاشی خاتون در کنار مقبره ای که برای شاه چراغ بنا کرده بود مدرسه ای نیز احداث نمود و علاوه بر آن اقدام به وقف مغازه های بازار نزدیک آن حرم به شاه چراغ نمود.

یکی از جهانگردان در سال 748 هجری قمری بیان نموده است که مقبره و آرامگاه شاهچراغ ارزش زیادی برای مردم شیراز دارد و آنها این مقبره را نشان تبرک می دانند. همچنین او از تاشی خاتون اینگونه یاد می کند که در کنار مزار شاهچراغ مدرسه و زاویه ساخته و از این طریق به مسافرانی که به آنجا سفر می کنند غذا می دهد. او در سخنان خود از قرآن خواندن قاریان نیز بر سر مزار شاه چراغ یاد کرده است.

طی سالهای مختلف شاه چراغ را بارها و بارها بازسازی کرده و تغییراتی در آن اعمال نموده اند تا امروزه ما آن را این چنین که مشاهده می نمایید، می بینیم.

معماری شاهچراغ شیراز

گنبدش به زیبایی کاشیکاری شده و صحن و سرایی باشکوه دارد که همواره مورد توجه است و به آن از نظر معماری رسیدگی می شود. گنبد فعلی شاهچراغ با اسکله فلزی بر پایه‌های گنبد قبلی احداث شده و با کاشی کاری‌های ظریفش جزو زیباترین گنبدهای ایران محسوب می شود.

ضریح اولیه حرم شاهچراغ شیراز در زمان فتحعلی شاه با نقره ساخته شده بود و ضریح کنونی نیز در سال 1382 از نقره ساخته شده است.

اولین ایوان بنای شاهچراغ در دوره علاالدوله قاجار ساخته شد و اولین آستان مبارکه در دوره عضدالدوله دیلمی از سلاطین آل بویه احداث گردید.

گلدسته‎ها به شکل قرینه در دو طرف ایوان مطهر ساخته شده و در آن از رنگ‌های طبیعی استفاده شده است. شاهچراغ موزه ای نیز دارد  که 1100 متر مربع وسعت داشته و در دو طبقه اش نزدیک به 4000 اثر با ارزش تاریخی، فرهنگی و مذهبی را جای داده است.

بازار شاهچراغ شیراز

بازار شاهچراغ بازاری قدیمی و سرپوشیده مثل تمامی بازارهای سنتی کشور است که در مجاورت بناهای مهم و مذهبی شکل می گیرد. در این بازار که از جاهای دیدنی شیراز نیز محسوب می شود، همه اصناف مشغول به فعالیت می باشند و مردم شیراز از آنجا استقبال زیادی می کنند. به علاوه زائرانی که از شهرهای دور و نزدیک به شاهچراغ می روند از آنجا سوغات تهیه می کنند. انواع البسه، خشکبار و غیره در بازار موجود است.

شاه‌چراغ آرامگاه چند نفر است؟

شاهچراغ شیراز در کل از ترکیب آرامگاه و مسجد تشکیل می‌شود. در این مجموعه آرامگاه احمد موسی پسر بزرگ امام موسی کاظم (ع) و برادر دیگر ایشان به نام محمد بن موسی قرار دارد؛ که به آرامگاه سید میر محمد معروف است.

اهمیت شاه‌چراغ شیراز

حرم مطهر حضرت احمد بن موسی (ع) ملقب به شاهچراغ از دو جهت برای ما ایرانی‌ها اهمیت دارد؛ اول آنکه ایشان برادر امام هشتم شیعیان یعنی امام رضا (ع) هستند و دوم از طرف دیگر آرامگاه ایشان در شهر تاریخی و مهم ایران یعنی شیراز قرار دارد.

روز بزرگداشت شاهچراغ

نزدیک‌ترین جاذبه‌های گردشگری شیراز به شاه‌چراغ

– خانه تاریخی منطقی نژاد
– مسجد نصیر الملک
– نارنجستان قوام
– بقعه سید علاء الدین حسین
– مسجد عتیق شیراز
– رودخانه خشک شیراز
– بازار وکیل

مسیرهای دسترسی به حرم

حرم شاهچراغ از در آغوش بافت تاریخی شیراز و در نزدیکی جاهای دیدنی معروف زیادی قرار گرفته است. راه‌های زیادی برای ورود به این بارگاه وجود دارد. اما اگر می‌خواهید مستقیما وارد صحن اصلی حرم شوید، باید از سمت خیابان 9 دی به طرف حرم بروید. این مسیر را به کسانی که با خودرو شخصی هستند هم پیشنهاد می‌کنم. به‌این‌دلیل که یک پارکینگ روباز در خیابان 9 دی وجود دارد که می‌توانید با پارک‌کردن خودرو، از طریق باب الرضا، مستقیما وارد صحن اصلی حرم شوید.