کاروانسرای شاه عباسی که در بین مردم محلی این منطقه به عنوان کاروانسرای میبد شناخته می شود، یکی از معروف ترین بنا هایی است که به سبک چهار ایوانی ساخته شده، این کاروانسرا در واقع اقامتگاهی بین راهی بوده که در زمان حکومت صفویه جهت بهبود وضعیت راه ها در شهر میبد ساخته شده است. این کاروانسرای شاه عباسی دارای بخش های مختلفی می باشد که از انواع آن ها می توان به ایوان، ساباط، هشتی ورودی، حیاط اصلی، فضای سرپوشیده، اتاق ها، حوضخانه و چهار هشتی اشاره کرد، جالب است بدانید که این کاروانسرا دارای 100 اتاق برای اقامت مسافران می باشد.

در سال 1381 در بخش شرقی این بنا، موزه ای به نام موزه زیلو و پلاس میبد افتتاح کرده اند، درون این موزه زیلو های دست بافت و سنتی به نمایش گذاشته می شود، تاریخچه برخی از آثار موجود در این موزه به قرن 8 میلادی باز می گردد. گردشگران تور یزد در کنار بازدید از زیلو ها و پلاس های این موزه می توانند از کارگاه بافندگی آن دیدن کنند، همچنین درون موزه بخشی برای خرید زیلو های سنتی وجود دارد.

کاروانسرای شاه عباسی یا همان کاروانسرای میبد در دوم مرداد سال 1357 به عنوان یکی از آثار ملی کشور ایران به ثبت رسیده، لازم به ذکر است که این کاروانسرا تا به امروز چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است.

طبق نظر کارشناسان آثار باستانی بنای امروزی کاروانسرا در مکان یک کاروانسرای قدیمی تر ساخت شد است. با بررسی اسناد و مدارک موجود در ربطه با تاریخچه این بنا متوجه خواهید شد که شخصی به نام میرزا محمد امین، بانی و سازنده این کاروانسرا بود است. همچنین برخی از افراد پسر فتحلی شاه قاجار “محمد ولی میرزا” را به عنوان بانی ساخت این بنا معرفی کردند. محمد ولی میرزا که حاکم شهر یزد بود در آن دوران چندین اقامتگاه بین راهی دیگر نظیر کاروانسرای های علی آباد، خرانق و ساغند را ساخت است، لازم به ذکر است که طبق حکاکی انجام شده بر روی آب انبار این کاروانسرا سازنده آن شخصی به نام محمد سمیع می باشد. وجود نظرات مختلف در رابطه با تاریخچه این اقامتگاه سبب شد است که نتوان سازنده آن را به طور دقیق مشخص کرد و صحت هیچ کدام از اطلاعات فوق به طور دقیق مشخص نیست.

در رابطه با سال ساخت کاروانسرای شاه عباسی نیز اطلاعات دقیقی وجود ندارد، تنها تاریخ موجود بر روی سنگ نوشته آب انبار مشاهده می شود که بر روی آن سال 1070 حک شد است، لازم به ذکر است که آب انبار در کنار کاروانسرا قرار دارد و مطلق به خود آن نمی باشد، اما طرح کلی و معماری آن شباهت بسیاری با بنای کاروانسرا ، همین امر سبب شد است که تاریخچه ساخت آن را به ساخت کاروانسرا نسبت دهند.

در ابتدای متن تاریخچه این بنا را به دوران صفویه نسبت دادیم زیرا در اسناد و مدارک موجود از آن دوران نام کاروانسرای میبد مشاهده شد است، اما با دقت در معماری این بنا می توان دریافت که طراحی و نوع ساخت آن بیشتر به دوران قاجار شباهت دارد.

کاروانسرای میبد یک بنای آجری بود که در ساخت آن از سبک معماری چهار ایوانی الهام گرفتند.فضای داخلی بنا دارای بخش های مختلفی برای اقامت کاروان ها در آن دوران بود است، از انواع این قسمت ها می توان به اتاق ها، فضا های سرپوشیده و روباز نیز اشاره کرد.

این کاروانسرا دارای یک حیاط میانی بوده، درست در وسط این حیاط، حوضی هشت ضلعی قرار دارد که آب آن از قنات نزدیک به کاروانسرا تامین می گردد. این حوض علاوه بر زیبا کردن محیط کاروانسرا استفاده های دیگری نظیر خنک کردن هوا در تابستان ها داشته، لازم به ذکر است که این کاروانسرا دارای استبلی برای نگهداری اسب های کاروان ها بوده است.

همانطور که در بخش تاریخچه کاروانسرا به آن اشاره شد.در همسایگی این بنا یک آب انبار وجود دارد، معماری این آب انبار شباهت بسیاری با کاروانسرا داشته و از ویژگی های طراحی آن می توان به بادگیر بسیار بلند و گنبد آجری اشاره کرد.بادگیر ها در واقع نوعی تهویه می باشند که در آن دوران بر روی پشت بام بنا ها قرار می گرفت.

از نکات جالب در طراحی این بنا می توان به کمبود عناصر دفاعی در آن اشاره کرد که البته اصلی ترین دلیل آن نزدیکی به قلعه شهر می باشد. وجود قلعه در این منطقه امنیت کاروانسرا را تامین می کرده است.

استان یزد، شهر میبد، بلوار قاضی میر حسین

گردشگران با اطلاع از آدرس این کاوانسرا می توانند با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی با بازدید از آن بروند.

افراد می توانند از ساعت 9 و 30 دقیقه صبح تا ساعت 5 بعد از ظهر به این مجموعه مراجعه کنند.

اماکن گردشگری مبید😍

نارین قلعه
کاروانسرای شاه عباسی
برج کبوترخانه
مسجد جامع میبد
قلعه مهرجرد
یخچال میبد
موزه تخصصی سفال میبد
قلعه بارچین میبد
چاپارخانه میبد
مسجد جامع فیروزآباد
بازار سفال میبد

و…

نویسنده:امیرمحمدغفاری