شهرستان اسلام‌آباد غرب یکی از شهرهای استان کرمانشاه است که از لحاظ جمعیت دومین شهر استان کرمانشاه بعد از شهر کرمانشاه می‌باشد. این شهر نام‌های پیشین چون هارون‌آباد و همچنین شاه آباد غرب داشته است که تا قبل از انقلاب سال ۱۳۵۷ نام آن شاه آباد بود. یکی از رویدادهای تلخی که این شهر پشت سر گذاشته است زلزله ۷.۳ ریشتری سر پل ذهاب بود که در شبانگاه ۲۱ آبان‌ماه در سال ۱۳۹۶ اتفاق افتاد و خسارت زیادی به این شهر وارد کرد. بیش از ۳۰۰ کشته و زخمی بر جای گذاشت. مردم این شهر به زبان زیبای کردی سخن می‌گویند.
نام
شهر اسلام‌آباد درگذشته روستایی به نام هارون‌آباد یا ئارون آباد بود. یکی از آبادی‌های بخش باوندپور به‌حساب می‌آمد. سپس در سال ۱۳۱۴ به شاه آباد تغییر نام داد و پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ آن را اسلام‌آباد نام‌گذاری کردند. هم اکنون نیز ریش‌سفیدان و بزرگان این منطقه این محل را با نام پیشین خود یعنی هارون‌آباد یا ئارون آباد می‌خوانند. پس از پیروزی انقلاب آیت‌الله محمد یزدی نام این شهر را به اسلام‌آباد غرب تغییر داد.
موقعیت جغرافیایی
این شهر از لحاظ موقعیت جغرافیایی از شمال با شهرستان جوانرود و از جنوب به شهرستان سیروان ختم می‌شود. همچنین از شرق با شهرستان کرمانشاه و از غرب با شهرستان دالاهو و گیلان‌غرب همسایه است. ارتفاع این شهر از سطح دریا به ۱۳۳۵ متر می‌رسد و در مسیر راه کرمانشاه_خسروی قرار دارد. این شهر از لحاظ آب‌وهوا معتدل مدیترانه‌ای است و بارندگی سالانه آن به طور متوسط به ۴۷۸ میلی‌متر در سال می‌رسد.
پیشینه تاریخی
طبق پژوهش‌های باستان‌شناسی باستان‌شناسان معتقدند که دشت اسلام‌آباد از دوره پارینه‌سنگی میانی محل سکونت انسان‌ها بوده است. دیمی‌ترین بقایای سنگواره انسان که در ایران یافت شده است به غار وزمه در شهرستان آباد مربوط می‌شود. این نمونه یک‌دندان آسیای کوچک که برای یک کودک حدوداً ۸ساله از گونه نئاندرتال است بازمی‌گردد. اسناد بسیاری هستند که قدمت اسلام‌آباد غرب را ثابت می‌کنند یکی از این ادله سرداری به نام سولو سونو می باشد که در این شهر زندانی بود. او پس از رهایی از زندان دست به عمران و آبادانی این شهر می‌زند و در نهایت به علت خدمات و تحولاتش در این شهر لقب او را که ئاروینیا بود بر این شهر نهادند اما مردم به‌اشتباه آن را هارون‌آباد می‌خواندند. در کتاب تاریخ ماد در کتیبه‌های آشوری از شهری به این نام یاد می‌شود.
مردمان اسلام‌آباد غرب
مردمان اسلام‌آباد غرب به زبان کردی و گویش کلهری سخن می‌گویند؛ اما در این شهر ایل‌های دیگری مثل گوران سنجابی و غیره نیز زندگی می‌کنند که کمتر از ۱۰ درصد از جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر حدود ۹۰۵۵۹ نفر معادل ۲۶۵۰۳ خانوار تخمین زده شده است. اکثر مردم این شهر مسلمان بوده و دین اسلام و آیین شیعه را پیروی می‌کنند. اما گروهی از مردم این شهر هستند که پیرو دین پارسان اهل حق هستند؛ مانند ایل‌های گوران، قلخانی و سنجابی. برخی نیز پیرو یهودیت و مسیحیت هستند. یکی از مهم‌ترین پوشش‌های زنان این منطقه که می‌توان به آن اشاره کرد و در نقاط روستایی و عشایری بیشتر به چشم می‌خورد سربند یا سرون است. امروزه این پوشش در میان زنان ایل کلهر، سنجابی و گوران… مورداستفاده قرار می‌گیرد همچنین برخی مردم از این پوشش در برخی از مراسمات مختلف استفاده می‌کنند.
اقتصاد و محصولات و صادرات
راه درآمد و اقتصاد مردم این شهر از منطقه ویژه اقتصادی اسلام‌آباد غرب، کارخانه قند، کارخانه کاشی کاژه، منابع تأمین انرژی مانند نیروگاه سیکل ترکیبی اسلام‌آباد غرب و نیروگاه سیکل ترکیبی و همچنین کشاورزی و دامداری است. از انواع محصولات گوناگونی که دز این منطقه کشت می‌شود می‌توان به گندم، جو، بنشن، گیاهان علوفه‌ای، تره‌بار و… درختانی چون سیب، گلابی، به، انار، انجیر، انگور، زردآلو و بادام اشاره کرد. کشاورزی به‌صورت سنتی و نوع کشتی آبی و دیمی رقم می‌خورد و بسیاری از محصولات باغی صادرات می‌شود. از جمله این صادرات می‌توان به گندم، جو، بنشن، تره‌بار، گردو، بادام و فرآورده‌های دامی و قالی اشاره نمود.
غذا و خوراکی محلی در شهرستان اسلام‌آباد غرب
از محبوب‌ترین و معروف‌ترین خوراکی‌های محلی اسلام‌آباد غرب می‌توان به بژی اشاره نمود که از مواد ساده مانند آرد، گندم، شکر، تخم‌مرغ و روغن محلی تهیه می‌شود. البته امروزه برای خوشمزه‌تر شدن از گلاب، زعفران، بکینگ پودر، استفاده می‌شود. از مهم‌ترین غذاهای محبوب در این شهرستان می‌توان به آش دوغ که مواد اصلی آن همان ماست یا دوغ است اشاره کرد.
تپه چغاگاوانه
تپه چغاگاوانه یکی از محوطه‌های تاریخی همچنین کهن‌ترین جاذبه گردشگری در شهرستان اسلام‌آباد غرب است که در شمال رودخانه برف آباد در میان خانه‌های مسکونی درست در مرکز شهر قرار دارد. جالب است بدانید کشف دوطبقه از این تپه زمانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال با یکدیگر اختلاف دارد و همچنین قدمت برخی از آثار کشف شده در تپه متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد است. برخی از باستان‌شناسان معتقدند که تمدن چغاگاوانه از لحاظی شبیه به تمدن ایلام است مهم‌ترین دلیل بر این ادعا را کشف مجسمه‌های ایلامی یا همان الهه کریشنا می‌دانند.
اماکن گردشگری اسلام‌آباد غرب
تپه چغاگاوانه
آرامگاه ابودجانه
سد شیان
سراب شرف‌آباد
آتشکده میل میله گه
روستای شالان
مقبره بابا یادگار
گلال سیاه
روستای ناو تنگ منصوری
آتشکده شیان
غار وزنه
امامزاده حسن
امامزاده قاضی الکیا
و….
نویسنده: امیرمحمد غفاری
نظر (0)