کاخ چهلستون قزوین، شاهکار معماری دوران صفوی

بیشتر افراد پس از شنیدن نام چهلستون به یاد بنای زیبای چهل ستون اصفهان می افتند. جالب است بدانید که عمارتی با شکوه و دیدنی با همین نام در استان قزوین نیز وجود دارد و قدمت آن چند ده سال بیشتر از هم نام اصفهانی اش می باشد.

تاریخچه کاخ موزه چهلستون قزوین

شاه طهماسب در زمان حکومت خود به دلیل اینکه قزوین به دولت عثمانی نزدیک بود تصمیم گرفت که پایتخت را به قزوین منتقل نمایید، یعنی می توان گفت این شهر برای مدت کوتاهی به عنوان پایتخت فعالیت داشته است. بعد از آن بناهای بزرگی را درون این شهر احداث کرد. یکی از آن بناها کاخ چهلستون بود  که بعد از آن در زمان قاجاریان محمد باقر سعدالسطنه آن را مورد مرمت و بازسازی قرار داد. کاخ چهلستون در زمین هایی که از میز شرف جهان خریده شده بنا نهاده شد، اما باید بگوییم متاسفانه امروزه تنها عمارت کلاه فرنگی از این کاخ باقی مانده است. قدمت این بنا را می توان به پنجاهمین سال سلطنت شاه عباس دوم اختصاص داد. در زمان ساخت این بنا حدود 23 کاخ و 7 سر در دیگر هم ساخته شد که کاخ چهلستون و عمارت عالی قاپو تنها بازمانده ها از آن بناها هستند.

معماری کاخ چهلستون قزوین

شاه تهماسب به معماران برگزیده کشور دستور داد تا باغی به شکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارت‌های عالی، تالار، ایوان‌ها و حوض‌های زیبا بنا کنند. شاه تهماسب صفوی بنای آن را از روی نقشه یک معمار ترک با شیوه شطرنجی خیلی کوچک ساخته است که دارای پنجره‌های چوبی بسیار ظریف و زیبا می‌باشد. عمارت کلاه فرنگی به همراه سر در عالی قاپو تنها بناهای باقی مانده از باغ صفوی هستند. این باغ خیلی بزرگ بود، طول آن از خیابان واقع در شمال سبزه میدان کنونی تا حیاط نادری و عرض آن نیز از جلوی اداره پست و تلگراف تا دیوار غربی شعبه بانک ملی امتداد داشت ولی خیابان‌ها مقدار زیادی از این باغ را از بین برده و بخش بزرگی هم به نام سبزه میدان به گردشگاه عمومی اختصاص یافت.

در این باغ ساختمان دو اشکوبه‌ای (دو طبقه‌ای) قرار دارد که از چهار سوی آن چهار خیابان احداث کرده بودند. خیابان جنوبی از دیگر خیابان‌ها طولانی‌تر، وسیع‌تر و بسیار تمیز و پاکیزه بود. دو سوی خیابان‌ها را چنارهای بلندی احاطه کرده و سر تا سر باغ از درختان میوه‌دار پوشیده بود.

دو حوض در شمال و جنوب عمارت قرار داشت که همواره آب از نهرهای پیرامون کلاه فرنگی داخل حوض می‌شد و از نهری که در وسط خیابان جنوبی بود به طرف حیاط نادری می‌رفت. این عمارت پیش از سال ۱۳۰۰ هجری شمسی به کلاه فرنگی شاه طهماسب معروف بود. عمارت چهل ستون هشت گوش بوده و در دو طبقه به مساحت تقریبی ۵۰۰ متر مربع بنا شده است.

نقشه‌ی بنا دارای طرحی با محورهای چلیپایی(صلیبی) و برون گراست. طبقه اول بنا دارای سالن وسیعی است که در چهار طرف آن چهار اتاق با هندسه متفاوت از یکدیگر وجود دارد. بنا دارای چهار ایوان است که در گذشته باز بوده و جریان هوای مطبوعی از آن عبور می‌کرده ولی امروزه برای محصور کردن و حفظ تزیینات با پنجره بسته شده است.

این بنا از نظر معماری طوری ساخته شده است که در تابستان هوای مطبوعی در داخل آن جریان داشته است. شیب درب ورودی آن باعث می شود که جریان هوا به مرکز هدایت شود. رواقی با ستون‌های آجری و قوس‌های نیم دایره گرداگرد این طبقه را در بر گرفته. ازاره سازی‌های آن با سنگ و بقیه آجری است. تقریباً تمامی بنا از نقاشی پوشیده شده است که متعلق به دوران صفویه و قاجار است.

طبقه اول بنا متعلق به دوران صفوی است در صورتی که طبقه دوم در دوران قاجار تغییرات بسیاری کرد .طبقه بالا نیز دارای یک سالن مرکزی است که از سالن بالا بزرگ تر است. چهار اتاق گوشواره در چهار طرف آن موجود است که در دوران قاجار به بنا اضافه شده. بر گرداگرد بنا غلام گردشی وجود دارد که در طبقه اول با ستون‌ها مدور آجری تزئین شده و در طبقه دوم با ستون‌های نازک چوبی قاجاری شکل گرفته است.

نقاشی و دیوارنگاره‌های کاخ چهل‌ستون قزوین

آدرس و مسیر دسترسی کاخ چهل ستون قزوین

برای اینکه به کاخ موزه چهلستون دسترسی داشته باشید باید به دنبال خیابان امام خمینی باشید و بعد از آن میدان سبزه میدان را که پیدا کردید کاخ چهلستون در قسمت جنوبی میدان قرار گرفته است. اگر هنگام مسافرت از ماشین های شخصی استفاده می کنید به راحتی می توانید این مسیر را با دنبال کردن تابلو ها پیدا نمایید

اطلاعات بازدید

ساعات بازدید