عمارت ذوالفقاری و موزه مردان نمکی یکی از بناهای تاریخی و گردشگری شهر زنجان است .می تواند بیانگر تاریخ معاصر و تاریخ کهن زنجان باشد .

آن در عمارت در ضلع شمالی سبزه میدان و همچنین مسجد جامع قرار گرفته است. این بنا ساختمان مسکونی و اداری حکمران زنجان به نام محمودخان ذوالفقاری بوده و امروزه محل نگهداری مردان نمکی است.

مردان نمکی:

در زمستان سال 1372در منطقه چهرآباد استان زنجان یک معدن نمک دری تازه از گذشته به روی باستان شناسان باز کرد.
در این سال بهره ‌برداری نمک در معدن به شکل سنتی و با ابزارهای ابتدایی صورت می گرفت. اما در همین زمان یک شرکت دیگر که مسئولیت بهره ‌برداری از این معدن نمک را بر عهده داشت با ماشین‌آلات و ابزار مکانیکی به جان معدن افتاد.

اولین اکتشاف:
اما در اولین مرحله بهره‌ برداری معدن‌ چیان که با بولدوزر مشغول کار بودند. موقع استخراج نمک نیم ‌تنه انسانی را دیدند که مو و ریش های بلندی داشت. این مرد در گوش چپش گوشواره‌ ای حلقه ای شکل از جنس طلا بود. اما این کشف سبب نشد که مسئولان و کارشناسان چندان توجهی به این مساله داشته باشند و کار استخراج از معدن را متوقف کنند. فعالیت های غیر کارشناسی و غیر اصولی در حال انجام بود.
یازده سال بعد یعنی در پاییز سال 1383 کارگران معدن در زمان کار با بولدوزر، دوباره همان داستان تکرار شد. باردیگر هم به بقایای اسکلت انسانی دیگر برخوردند اما این بار این اسکلت در اثر بی توجهی و ضربات ناشی از برخورد بولدوزر با آن به میزان قابل توجهی آسیب دیده و متلاشی شد.
سرنوشت مردمان نمکی خیلی غم انگیز بود.  لااقل فقط جور زمانه و ناشناختگی را تحمل می کردند تا اینکه تن زخمی و تکه پاره شوند! سرانجام در سال 1386 دستور توقف بهره ‌برداری از معدن صادر شد و ششمین مرد نمکی هم با روزگار ما آشنا شد.

سرگذشت مردم ششم:

کمبود امکانات مناسب برای نگهداری از مرد شماره شش باعث شد او در آرامگاه خود راحت بخوابد و به صورت دست نخورده در آن معدن باقی بماند. اما این مردان نمکی همانطور که سرگذشت شان را گفتیم به راحتی و طبق اصول مورد کاوش قرار نگرفتند و در ابتدای امر با متدهای کارشناسی باستان شناسان کشف نشدندو

امروزه اجساد مومیای این مردان نمکی در مارت ذوالفقاری یا همان موزه باستان شناسی زنجان نگهداری می شود که علاقه مندان می توانند برای بازدید سری به آنجا بزنند.

لازم به ذکر است اصالت مردان نمکی به دوره طلایی ایران یعنی هخامنشیان باز می گردد.

نمونه ای از دیگر چیزهای که در این موزه نگهداری می شود:

نویسنده:امیرمحمدغفاری