تکیه معاون الملک کرمانشاه یکی از اصلی ترین مقصدهای گردشگری در طی سفر در ایران به مقصد استان کرمانشاه است. درواقع زیبایی این تکیه آن را از معروفترین تکیه های ایران و مهمترین دیدنی های کرمانشاه بدل کرده است. تکیه معاون‌الملک به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی مذهبی شهر کرمانشاه هرساله پذیرای گردشگران زیادی از سرتاسر ایران است. قطعا عکس‌های بسیاری از این تکیه بسیار زیبای قاجاری را دیده‌اید و تعریف زیبایی‌ها و کاشی‌کاری‌های آن را به مراتب شنیده‌اید. اما نه! باید خودتان بروید و در میان بخش‌های مختلف تکیه معاون الملک کرماشاه قدم بزنید و تمام این زیبایی‌ها را خودتان از نزدیک ببینید. در ادامه هر آنچه در مورد تکیه معاون الملک کرمانشاه، دلایل اهمیت آن، تاریخچه، معماری، زیبایی‌ها و تزئینات، بخش‌های مختلف این تکیه
نمای بیرونی تکیه معاون الملک
شاید پیش خود بگویید در بسیاری از بناها و عمارت‌ها، کاشی‌کاری به کار رفته است. اما در این تکیه معاون الملک این هنر به حد اعلای خود می‌رسد. ظرافت و طریقه اجرای آن سبب شده است که بعضا آن را زیباترین نوع کاشی‌کاری اجرا شده در ایران بدانند.
تکیه معاون الملک
در ایران با ورود اسلام، مساجد و تکیه‌های زیبایی در طول تاریخ بنا شد. هر یک از آنها بنا به دوره تاریخی و هنر معمار خویش دارای ویژگی‌های بسیاری ست که سبب تمایز آنها از یکدیگر می‌شود. با ما همراه باشید تا شما را با مینیاتوری‌ترین تکیه تاریخ آشنا کنیم. کرمانشاه یکی از زیباترین استان‌های داخل کشور است که مهد کتیبه‌های تاریخی و جاذبه‌های باستانی مانند بیستون و طاق بستان است. ردی از گذشته‌های بسیار دور تا به الان را می‌توان در این استان دید. از معبد آناهیتا در کنگاور کرمانشاه گرفته تا گوردخمه‌های هرسین و ساختمان‌ها و عمارت‌های قاجاری، تماما سرشار از تجربه‌های جدید و مفرح برای مسافران و گردشگران است.
پس وقت را از دست ندهید و برای دیدن این آثار تاریخی گرانبها راهی این استان شوید. برگردیم سراغ تکیه معاون الملک کرمانشاه که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد. از هر کسی که سراغ این تکیه را بگیرید شما را به خیابانی که تکیه در آن واقع شده است، خواهد برد. البته در کرمانشاه خانه‌های تاریخی، عمارت‌ها و تکیه‌های زیادی وجود دارد اما تکیه معاون الملک به سبب تنوعی که در جزئیات و ریزه‌کاری‌های معماری دارد، مشهورترین آنهاست.
معاون الملک که بود؟
از نام تکیه معاون الملک کرمانشاه پیداست که باید به فردی به نام یا لقب معاون الملک ربط داشته باشید. همینطور هم هست. همانطور که می‌دانید سه بخش اصلی در تکیه (حسینیه، زینبیه و عباسیه) وجود دارد. قدیمی‌ترین این بخش‌ها، حسینیه‌ی آن است که به دست حسین خان معین‌الرعایا ساخته شده است. او را معاون‌الملک نامیده بودند و تحت عنوان معاون الملک شناخته می شد. حسین خان پدربزرگ رحم معینی کرمانشاهی است که یکی از شاعران موفق معاصر بوده است. بعدها که یکی از برادران او به نام حسن خان معین الملک، این بنا را خرید و بخش‌های دیگری را به بنا اضافه کرد.
چرا از تکیه معاون الملک بازدید کنیم؟
تکیه معاون الملک کرمانشاه یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری کرمانشاه است. که تقریبا در برنامه‌ی تمام تورها و مسافرت‌هایی که به این استان می‌شود، بازدید از اینجا نیز وجود دارد. شما با وارد شدن به داخل حیاط تکیه معاون الملک که چند پله‌ای با معبر عمومی اختلاف سطح دارد، محو زیبایی‌ها و رنگ‌های بسیار جداره‌ها خواهید شد. اینجا یک بنای مذهبی است اما ذهنیت شما در مورد بناهای مذهبی را تماما دچار آشوب خواهد کرد.
نقش و نگارهای جداره‌ها با ترکیب شکل‌ها و رنگ‌های مختلف سبب شده است. که اینجا را یک موزه مینیاتوری بدانند که داستان‌هاب جالبی در هر کدام از ساختمان‌های آن وجود دارد. شاید به جرات بتوان گفت که زیباترین بنای برجای مانده از دوران قاجاری در کرمانشاه، تکیه معاون الملک است. که امروزه کاربری آن، دو موزه تحت عنوان موزه پوشاک و زیورآلات و موزه مردم‌شناسی به آن داده شده است.
تاریخچه‌ی تکیه معاون الملک کرمانشاه
در مورد تاریخچه‌ی تکیه معاون الملک کرمانشاه چه می‌دانید؟ از زمانی که ساخته شد تا در دوران مشروطه‌خواهان مورد حمله قرار گرفت و بعدها دوباره مورد بازسازی قرار گرفت. تاریخ ساخت تکیه معاون الملک توسط حسین خان معین الرعایا مشهور به معاون الملک به سال ۱۲۸۱ هجری شمسی برمی‌گردد. در این زمان این مکان تنها کاربری یک حسینیه را داشته است. چندی بعد از زمان شروع ساخت حسینیه، این مجموعه به اتمام رسیده بود و مورد بهره‌برداری واقع شد. اما در سال ۱۳۲۷ هجری قمری این تکیه مورد حمله قرار گرفت و به توپ بسته شد. کودتای مشروطه‌خواهان در آن زمان موجب تخریب بسیاری از بناها بخصوص بناهای مذهبی شد. این کار توسط ظهیرالملک انجام گرفت. او تظاهر به این کرد که مشروطه‌خواهان می‌خواهند در داخل تکیه پناه بگیرند اما این یک حیله بود. در کنار اینها منزل شخصی حسین خان نیز تخریب شد و او را ترور کردند.
اما حوادث تلخ در داخل تکیه معاون الملک کرمانشاه در اینجا به پایان رسید و در دوره‌های بعد مرمت‌های جدی و ساخت و سازهای جدید در آن آغاز شد. تقریبا تا سال ۱۳۲۰ هجری شمسی این تکیه تعطیل بود و کسی در آن رفت و آمد نمی‌کرد. اما پس به همت میرزا حسن خان معاون‌الملک بازسازی‌ها آغاز شد. او زمین‌های اطراف تکیه معاون الملک کرمانشاه را در سال ۱۳۲۶ خریداری کرد و بخش‌های عباسیه و زینبیه را به این بنا اضافه کرد. از این زمان به بعد دیگر اینجا را بعنوان یک تکیه می‌شناختند و از حالت حسینیه بودن درآمد. حسن خان تکیه را وقف آیین سوگواری امامان معصوم کرد و آن را به یک مکان درخور برای برگزاری مراسم مذهبی تبدیل کرد. بعد از اینکه حسن خان فوت کرد، او را در زینبیه تکیه به خاک سپردند.
عاقبت تکیه معاون الملک چه شد؟
اوضاع بر همین منوال ادامه پیدا کرد تا اینکه حکومت پهلوی روی کار آمد. در آن زمان گفته می‌شد که بارها تصمیم به تخریب تکیه معاون الملک کرمانشاه گرفته‌اند اما هر بار از سوی افراد مختلف با این تصمیم مخالفت می‌شده است. تا اینکه به پیشنهاد سید محمد میبدی و آقا شیخ محمد هادی جلیلی، قسمت عباسیه از این تکیه را به مدرسه‌ی علوم اسلامی تبدیل می‌کنند. به مدت سی سال کاربری مدرسه بر روی این بخش باقی ماند. تا به امروز که به یک جاذبه‌ی گردشگری تبدیل شده است و دو موزه فعال در بخش عباسیه‌ی آن قرار دارد. یعنی در دوره‌های مختلف اینجا کاربری حسینیه، مدرسه، تکیه و موزه را داشته است.
تکیه‌ها چگونه بنایی هستند؟
آیا می‌دانید تفاوت تکیه با حسینیه چیست؟ شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در کاربری این دو مکان مذهبی وجود دارد. گفته می‌شود که ریشه کلمه تکیه، کوردی است. در لغت‌نامه دهخدا نیز معنی آن “اتکا کردن” و “اعتماد کردن” آمده است. در گذشته تکیه‌ها مکانی برای اسکان دادن زائران بوده است. همینطور در حسینیه و تکیه سوگواری و مراسم مذهبی اجرا می‌شود. اما تکیه‌ها علاوه بر مراسم مذهبی و سوگواری، مراسم تعزیه نیز در آنها برگزار می‌شده است. در وسط صحن تکیه‌ها سکویی برای اجرای مراسم وجود دارد در صورتی که در حسینیه‌ها این سکو وجود ندارد. دیگر اینکه در اطراف حیاط تکیه‌ها، اتاق‌ها و حجره‌هایی وجود دارد که برای اسکان بوده است. اما در حسینیه‌ها اسکانی صورت نمی‌گرفته است. در کل می‌توان گفت که تکیه‌ها همان حسینیه‌ها هستند اما مقداری از نظر کاربری و ابعاد وسیع‌تر و حوزه‌های بیشتری را در بر‌می‌گیرند.
بخش‌های مختلف تکیه معاون الملک کرمانشاه
سه بخش اصلی به نام‌های حسینیه، عباسیه و زینبیه در این تکیه قرار دارند که قدیمی‌ترین آنها از نظر ساخت ساختمان حسینیه است که در زمان حسین خان معاون الملک ساختند.
-
حسینیه
حیاط کوچکی در وسط آن قرار دارد و به دور آن حجره‌هایی در دو طبقه واقع شده‌اند. طاق‌نماهای پی در پی در نمای حسینیه به چشم می‌خورد. بر روی جداره‌های این بخش از تکیه معاون الملک، کاشی‌کاری‌های نفیس کار شد و کف آن سنگ فرش است. کاربری حسینیه‌ی تکیه برای سوگواری و عزاداری آقایان بوده است. در این بخش بر روی دیوارها متون و اشعار مذهبی را خطاطی کرده‌اند. در گذشته برای سینه‌زنی به داخل حسینیه می‌آمدند.
-
زینبیه
این قسمت نیز از حسینیه دسترسی داشته است و مختص عزاداری و سوگواری خانم‌ها بوده است. اگر به تکیه معاون الملک کرمانشاه نگاه کنید، یک گنبد بر روی یکی از فضاهای آن می‌بینید. این گنبد متعلق به بخش زینبیه است. در واقع اینجا تنها فضای گنبددار در داخل تکیه است. خیلی جالب است، اینکه در گذشته از داخل کوچه معاون‌الملک به داخل این زینبیه راه ورودی بوده است و زنها بدون مزاحمت و برخورد را آقایان به داخل آن می‌رفتند. بر روی جداره‌های داخلی این بخش نیز آرایه‌های کاشی‌کاری و داستان‌روایی بر روی دیوارها به چشم می‌خورد. تابلوها و تصاویر نفیسی از حوادث دشت کربلا، داستان‌های پیامبران مختلف را می‌توانید در این بخش ببینید. حسن خان معاون الملک را بعد از مرگش در این بخش دفن کرده‌اند. از داخل زینبیه یک راهروی کوچک به داخل حسینیه راه است.
- دو حوض زیبا در داخل حیاط‌های تکیه قرار دارند که اطراف آنها را باغچه‌های زیبایی دربرگرفته‌اند.
آدرس و دسترسی به تکیه معاون الملک کرمانشاه
برای رفتن به تکیه معاون الملک کرمانشاه، باید از میدان آزادی که بزرگترین میدان نزدیک به تکیه است به سمت جنوب آن بروید. یک کیلومتر که از این میدان فاصله گرفتید، از دو خیابان نواب صفوی و خیابان مدرس، می‌توانید خود را به تکیه معاون الملک برسانید. البته از دو میدان وزیری و شهناز می‌توان با کمی پیاده‌روی به تکیه رفت.
مکان های دیدنی کرمانشاه😍
- بیستون
- طاق بستان؛ مجموعه‌ای از سنگ‌نوشته‌ها
- سراب صحنه
- مسجد شافعی ها
- تکیه معاون الملک
- تکیه بیگلربیگی
- باغ گل های کرمانشاه؛ دومین باغ گل ایران
- رودخانه های استان کرمانشاه
- پارک کوهستان
- غار دو اشکفت
- کاروانسرای بیستون
- تنگ گولم
- موزه پارینه سنگی
- آبشار پیران
- غار پرآو
- نقش برجسته هرکول
- روستای داریان
- بنای تاریخی زیج منیژه
- گوردخمه دکان داوود
- سراب نیلوفر
- تالاب هشیلان
- طاق گرا
- سراب صحنه
- غار قوری قلعه
- روستای پالنگان
نویسنده:امیرمحمد غفاری
نظر (0)