آرامگاه نادر شاه افشار

تاریخچه

پیش از آنکه به بررسی تاریخچه و اتفاقات گوناگونی که در طی ساخت آرامگاه نادر شاه افشار رخ داده است ٬ بپردازیم بهتر است معرفی کوتاهی از نادر شاه افشار داشته باشیم.

معرفی نادر شاه افشار

نادر شاه افشار که اصالت آن به ایل افشار باز می گردد ٬ فردی بود که موفق شد دولت روسیه و عثمانی را از خاک ایران بیرون نماید. این شخص از زمانی که سردار سپاه شاه طهماسب دوم صفوی بود به قدرت رسید. وی توانست افغان ها راشکست دهد و شورش هایی که این قوم ایجاد نموده بودند را کنترل نماید. نادر شاه افشار علاوه بر افغان ها حاکم سیستان را نیز شکست داد و همواره در تلاش بود که دشمنان و آشوب گران نواحی مختلف ایران را شکست دهد. تا در کشور آرامش نسبی به وجود آید. به همین دلیل دشمنان زیادی داشت و افغان ها بارها قصد داشتند او را به قتل برسانند.

از مهم ترین اقدامات نادرشاه افشار می توان به فتح هند و گرفتن الماس کوه نور اشاره نمود.

متاسفانه نادرشاه افشار در اواخر عمر خود حالات عجیبی پیدا کرده بود و به تمامی افراد شک داشت و همین جریان موجب شد که او در نهایت در قوچان توسط نزدیکان خود به قتل برسد.

تاریخچه آرامگاه نادر شاه افشار

مشهد از دیرباز جز مهم ترین شهرهای ایران محسوب می شد و با انقراض حکومت صفویه نیز نادر شاه افشار در این شهر قیام کرد. وی شهر مشهد را به عنوان پایتخت ایران انتخاب نمود.

نادر شاه افشار در طی دوران حکومت خود چندین مقبره ساخت و اولین مقبره خود را در سال 1143 هجری قمری ایجاد نمود. او پس از فتح هند و کسب فتوحات جنگی نیز دستور به ساخت مقبره ای دیگر داد و در ساخت آن از سنگ های سیاه مرمر استفاده نمود. این کار موجب شد مقبره عظمت و شکوه خاصی داشته باشد.

از دیگر مقبره های نادر شاه می توان به مقبره خانوادگی عمارت خورشید اشاره کرد. این مقبره توسط گروهی از سربازان نادرشاه مورد تهاجم قرار گرفت و نادر شاه به قتل رسید و پیکر بی سر او را در یکی از همین مقبره ها به صورت موقت دفن نمودند.

افتخارات و فتوحات بسیار نادر شاه موجب شده بود که او نزد بسیاری از پادشاهان محبوبیت خاصی داشته باشد.به طوری که شاهان قاجاریه دستور دادند که پیکر نادر شاه را به مقبره ای با شکوه که در شان شخصیت او باشد منتقل نمایند.

پیکر او ابتدا به تهران منتقل شد و پس از آن مقبره با شکوهی در یکی از آرامگاه های یاد شده ساختند.با این وجود انجمن آثار ملی ایران دستور داد به منظور گرامیداشت مقام نادر شاه مقبره دیگری برای او بسازند. ساخت آرامگاه نادر شاه افشار باشکوه به هوشنگ سیحون معمار و طراح مشهور ایرانی سپرده شد. این بنای تاریخی در سال 1342 ساخته شد.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

آرامگاه نادر شاه افشار در ضلع شمال غربی میدان شهدا واقع شده است.می توان گفت پس از حرم امام رضا (ع) به عنوان مهم ترین جاذبه گردشگری شهر مشهد، اصلی ترین جاذبه تاریخی توریستی این شهر محسوب می شود. آرامگاه نادرشاه افشار در باغی به مساحت14400 متر مربع واقع شده است.از بخش های مختلف آن می توان به مقبره، پوشش خیمه ای روی قبر، سکو دوازده پله ای، مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه شخص دیگر همراه او، سکو مرتفع مجاور قبر، تالارهای موزه و غرفه فروش کتاب اشاره نمود.

آرامگاه نادر شاه افشار توسط مهندس سیحون طراحی و اجرا شد. اما ساخت مجسمه های آن توسط هنرمند معروف ابوالحسن صدیقی انجام شد.

بخش قابل توجهی از مصالحی که در ساخت مقبره استفاده شده است٬ را سنگهای سخت گرانیتی تشکیل می دهد. پوشش چادر مانندی که بر روی مقبره ایجاد شده است ٬ نمادی از چادر عشایری است ٬ که نادر شاه در آن به دنیا آمد و از دنیا رفت.علاوه بر این برای ساخت دیوارهای داخلی مقبره نیز از سنگ های مرمر اخرایی رنگ مراغه استفاده شده. تا به خوبی قتل نادرشاه در داخل چادر را به نمایش بگذارد. ساخت این اثر باشکوه در باغ نادری در سال 1342 به اتمام رسید و افتتاح شد.

ساختمان مقبره نادرشاه

به طور کلی آرامگاه نادر شاه افشار از مقبره و دو تالار تشکیل شد است.تالارهای آن به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفتند. آثار دوره نادری و اسلحه ها را در آن نگهداری می کنند.

این فضا مربعی شکل بوده و ابعاد آن 15*15 با 2.5 متر ارتفاع می باشد.ارتفاع سقف ساختمان به 6 متر میرسد و ستون های سنگی آن نیز 26 متر ارتفاع دارند. وسعت این آرامگاه زیبا و باشکوه حدود 12000 متر مربع می باشد.

تالارها

تالارهای این ساختمان به موزه نادری شهرت دارند.که در یکی از آن ها آثار دوره افشاریه را نگهداری می کنند.

و در معرض دید علاقمندان قرار می دهند. از جمله آثاری که در این موزه های نگهداری می شود می توان به تابلوهای نقاشی، انواع لباس و سلاح جنگی، وسایل و ابزار سوارکاری، نسخ خط های مختلف مثل تاریخ جهانگشای نادری و … اشاره نمود.

از دیگر آثار موجود در این تالار می توان به دو شمشیر نادرشاه اشاره نمود که روی یکی از آن ها نوشته السلطان نادر و بر روی دیگر هست سلطان بر سلاطین جهان/ شاه شاهان نادر صاحب قران درج شد است.

مقبره

آرامگاه نادر شاه افشار بسیار با شکوه هست و تندیس زیبای نادر شاه سوار بر اسب نمایی دو چندان به آن بخشید است.

این تندیس را بر روی یک تکه سنگی قرار داده اند تا شکوه و عظمت نادرشاه را هر چه بیشتر به تصویر بکشد. در ساخت مقبره سعی شده است که تمامی بخش ها و مصالحی که استفاده می شود ٬ کاملا نمادین باشند.

و به موضوعی خاص در مورد نادرشاه افشار اشاره کنند. برای ساخت این مقبره سعی کرده اند که از قطعات بسیار بزرگ نیز استفاده نمایند. که برای بازدیدکنندگان یادآور عمارت خورشید نادر شاه باشد.

همچنین دیوارهای از سنگ مرمر مراغه که به رنگ اخرایی هستند نیز به قتل ناجوانمردانه نادرشاه اشار دارد.

معماری بنا

معماری جذاب و کاملا خلاقانه آرامگاه نادر شاه افشار و مجسمه هایی که در آن قرار دادند ٬ همچنین نمادها و سنگ هایی که در ساخت بنا استفاده شد ٬ آن را به یک اثر بی نظیر و با شکوه از معماری ایرانی تبدیل کرد.

آرامگاه نادر شاه به صورت 6 ضلعی ساختند. نمادی از خیمه نادر شاه می باشد. همچنین ساخت و طراحی ستون‌های بنا نیز الهام گرفت از کلاه سربازان قزلباش می باشد.

علاوه بر این به منظور نمایش فتوحات و افتخاران نادرشاه افشار و به ویژه الماس کوه نور سنگ قبر او را به شکل الماس طراحی کرده اند.

شرایط بازدید

آرامگاه نادر شاه افشار و باغ موزه نادری در تمام روزهای هفته به جز روزهای تعطیل از ساعت 9 صبح الی 5 بعد ظهر پذیرای بازدید کنندگان گرامی می باشد.

برای بازدید از آرامگاه نادر شاه افشار و موزه باید مبلغی را پرداخت نمایید که مقدار آن برای اتباع غیر ایرانی بیشتر است.